ग्रामपंचायत
Grampanchayt : ग्रामपंचायत बद्दल संपूर्ण माहिती —-
कायदा – १९५८ (मुंबई ग्रामपंचायत अधिनियम) कलम ५ मध्ये प्रत्येक गावासाठी एक ग्रामपंचायत स्थापन करण्याची तरतूद करण्यात आली आहे. परंतु एखाद्या गावामध्ये ६०० लोकसंख्या असेल त्याठिकाणी गट ग्रामपंचायत स्थापन करण्याची तरतूद करण्यात आली आहे.
लोकसंख्येनुसार ग्रामपंचायतीची सभासद संख्या :
६०० ते १५०० – ७ सभासद
१५०१ ते ३००० – ९ सभासद
३००१ ते ४५०० – ११ सभासद
४५०१ ते ६००० – १३ सभासद
६००१ ते ७५०० – १५ सभासद
७५०१ त्यापेक्षा जास्त – १७ सभासद
निवडणूक – प्रत्यक्ष प्रौढ गुप्त मतदान पद्धतीने राज्य निवडणूक आयोग घेते.
कार्यकाल – ५ वर्ष
विसर्जन – कार्यकाल पूर्ण होण्यापूर्वी राज्यसरकार विसर्जित करू शकते.
Grampanchayt : आरक्षण :
महिलांना – ५०% अनुसूचीत जाती/जमाती – लोकसंख्येच्या प्रमाणात इतर मागासवर्ग – २७% (महिला ५०%)
Grampanchayt : ग्रामपंचायतीच्या सभासदांची पात्रता :
तो भारताचा नागरिक असावा. त्याला २१ वर्ष पूर्ण झालेली असावीत. त्याचे गावच्या मतदान यादीत नाव असावे.
ग्रामपंचायतीचे विसर्जन :
विसर्जित झाल्यापासून सहा महिन्याच्या आत निवडणूक घेणे बंधनकारक आहे तिच्या राहिलेल्या कालावधीसाठी पुढे काम करणे.
सरपंच व उपसरपंच यांची निवड :
निवडून आलेल्या सदस्यांमधूनच ग्रामपंचायतीच्या पहिल्या सभेच्या वेळी केले जाते.
सरपंच व उपसरपंचाचा कार्यकाल :
५ वर्ष इतका असतो परंतु त्यापूर्वी ते आपला राजीनामा देतात.
राजीनामा :
सरपंच – पंचायत समितीच्या सभापतीकडे देतो. उपसरपंच – सरपंचाकडे
निवडणुकीच्या वेळी वाद निर्माण झाल्यास :
सरपंच-उपसरपंचाची निवड झाल्यापासून १५ दिवसांच्या आत जिल्हाधिकार्‍याकडे तक्रार करावी लागते व त्यांनी दिलेल्या निर्णयानंतर त्याविरोधी १५ दिवसांच्या आत विभागीय आयुक्तांकडे तक्रार करावी लागते.
अविश्वासाचा ठराव : सरपंच आणि उपसरपंचाची निवड झाल्यापासून ६ महिन्यांपर्यंत अविश्वासाचा ठराव मांडता येत नाही व तो फेटाळला गेल्यास पुन्हा त्या तारखेपासून १ वर्षापर्यंत मांडता येत नाही.
बैठक : एका वर्षात १२ बैठका होतात (म्हणजे प्रत्येक महिन्याला एक) अध्यक्ष : सरपंच असतो नसेल तर उपसरपंच तपासणी : कमीत कमी विस्तारात अधिक दर्जाच्या व्यक्तीकडून तपासणी केली जाते. अंदाजपत्रक : सरपंच तयार करतो व त्याला मान्यता पंचायत समितीची घ्यावी लागते. आर्थिक तपासणी : लोकल फंड विभागाकडून केली जाते.
सर्व प्रकारच्या जाहीरातीसाठी संर्पंक: 997516779
ग्रामसेवक / सचिव :
निवड : जिल्हा निवडमंडळाकडून केली जाते.
नेमणूक : मुख्य कार्यकारी अधिकारी.
नजीकचे नियंत्रण : गट विकास अधिकारी.
कर्मचारी : ग्रामविकास खात्याचा वर्ग-३ चा.
कामे : ग्रामपंचायतीचा सचिव म्हणून काम करतो. ग्रामपंचायतीचे दफ्तर सांभाळणे. कर्मचार्‍यांवर नियंत्रण ठेवणे. ग्रामपंचायतीचा अहवाल पंचायत समिती व जिल्हा परिषदेला देणे. व्हिलेज फंड सांभाळणे. ग्रामसभेचा सचिव म्हणून काम पाहणे. ग्रामपंचातीच्याबैठकांना हजर राहणे व इतिबृत्तांत लिहणे. गाव पातळीवर बाल विवाह प्रतिबंधक अधिकारी म्हणून काम करणे. जन्म-मृत्यूची नोंद करणे.
ग्रामपंचातीची कामे व विषय :
कृषी
समाज कल्याण
जलसिंचन
ग्राम संरक्षण
इमारत व दळणवळण
सार्वजनिक आरोग्य व दळणवळण सेवा
सामान्य प्रशासन
ग्रामसभा : मुंबई ग्रामपंचायत अधिनियम १९५८ नुसार निर्मिती करण्यात आली आहे.
बैठक : आर्थिक वर्षात (२६ जानेवारी, १५ ऑगस्ट, २ ऑक्टोंबर)
सभासद : गावातील सर्व प्रौढ मतदार यांचा समावेश होता.
अध्यक्ष : सरपंच नसेल तर उपसरपंच
ग्रामसेवकाची गणपूर्ती : एकूण मतदारांच्या १५% सभासद किंवा एकूण १०० व्यक्तींपैकी जी संख्या कमी असेल.
