गेल्या काही वर्षांत हिंदू धर्मात मुलगा किंवा मुलीशी लग्न करताना पालक पाहतात की मुलगा आणि मुलगी यांची जन्मपत्रिका जुळते. किंवा नाही किंवा नाही. नागपूर: हिंदू धर्मात वर्षानुवर्षे, मुलगा किंवा मुलीच्या लग्नाच्या वेळी, पालक मुलगा आणि मुलीची कुंडली (कुंडली) जुळतात की नाही हे पाहतात.
यामध्ये दोन्ही पक्षांचे म्हणजे वधू-वराचे किती गुण जुळतात आणि त्या आधारे लग्न शक्य आहे की नाही हे ठरवले जाते. यातही अनेकांचा या कुंडलीवर विश्वास नसल्यामुळे ते कुंडली पाहण्याच्या त्रासात पडत नाहीत. मात्र, कुंडली न मिळाल्यास लग्न होत नाही असे आपण अनेकदा ऐकतो, तेव्हा अनेकांना ते काय म्हणतात ते कळत नाही. जन्मकुंडली जुळणे म्हणजे नेमके हेच.
लग्नापूर्वी वधू-वरांची कुंडली जुळवणे ही एक महत्त्वाची पायरी मानली जाते. विशेषतः भारतात, जिथे लग्न आयुष्यभर टिकेल अशी अपेक्षा असते. जन्मकुंडली केवळ एखाद्या व्यक्तीच्या भविष्याबद्दलच नाही तर प्रत्येक व्यक्तीच्या नैसर्गिक व्यक्तिमत्त्वाच्या वैशिष्ट्यांबद्दल देखील भाकीत करते. लग्नापूर्वी सर्वात महत्त्वाचा निर्णय घेताना मुलगा आणि मुलगी यांच्या कुंडली जुळण्याकडे जास्त लक्ष दिले जाते. वधू-वरांच्या कुंडली जुळवून, दोघांचा स्वभाव एकमेकांशी सुसंगत आहे की नाही हे अधोरेखित केले जाऊ शकते. एवढेच नाही तर कुंडलीतील ग्रहांची स्थिती वाचून भविष्यात नातेसंबंधात अडचणी येतील की नाही हेही कळू शकते.
नातेसंबंध समीकरणामध्ये कुंडली जुळवताना विचारात घेतलेले प्रमुख मापदंडम्हणजे गुण. एकंदरीत, वर वधूमधील सुसंगतता तपासण्यासाठी आठ पैलूंचा विचार करतो. याला गुणमिलन म्हणतात. एकूण ३६ गुण असतात. जर दोन कुंडलींमध्ये १८ किंवा त्याहून अधिक गुण एकमेकांशी जुळत असतील तर विवाह मान्य आहे.
सुसंगतता तपासण्यासाठी आठ पैलू कुठले तर त्यात वर्ण , वश्य , तारा, योनी- ग्रह, मैत्री,गण, भकूट आणि नाडी असे असून त्यात ३६ गुण असतात. याशिवाय जन्म कुंडली आणि नवमांश कुंडली देखील बघितली जाते. सुसंगतता सुद्धा महत्त्वाची असून त्यात तुमच्या संभाव्य मानसिक आणि शारीरिक अनुकूलतेबद्दल जाणून घेतले पाहिजे.
कुंडली जुळवणे महत्वाचे आहे. कारण ते दोन्ही भावी जीवन-भागीदारांच्या चारित्र्य वैशिष्ट्यांवर प्रकाश टाकते, जेणेकरून तुम्ही दीर्घकाळात एकमेकांशी जुळवून घेऊ शकता की नाही याचा न्याय करू शकता. शिवाय आर्थिक विचार बघता कुंडली जुळण्यामुळे तुमच्या आर्थिक संभावनांचे भाकीत होऊ शकते.
तुमच्या भावी वधू किंवा वराची आर्थिक स्थिती लग्नापूर्वी जाणून घेणे आवश्यक आहे. जरी सध्या तुमच्या भावी जोडीदाराची आर्थिक स्थिती कमकुवत असली तरी भविष्यात त्याच्या/तिच्या करिअर किंवा व्यवसायात प्रगतीची शक्यता अत्यंत उज्ज्वल असेल असेही रांजदेकर म्हणाल्या.